Gösteri bağlamında ifade özgürlüğü ve ifade özgürlüğünü kısıtlamanın kriterleri – İnternetteki video kayıtlarına erişimin yasaklanabilmesi için gerekli inceleme - Maria Alekhina vd. / Rusya (başvuru no.: 38004/12) (17.7.2018)
Gürültülü müzikle protesto eylemleri yapan feminist bir grubun üyeleri olan başvurucular, Moskova'da bir katedralde Putin aleyhinde gösteri yapmak isterken, güvenlik görevlileri tarafından engellenmişler, "dinsel nefretle holiganizm" suçlamasıyla yargılanıp, hapis cezalarına mahkum edilmişlerdir. Başvurucuların eylemlerindeki amacın dinsel değil, siyasal protesto niteliğinde olduğuna ilişkin savunmaları dikkate alınmamış, ayrıca, internetten, grubun diğer eylemlerini gösteren video kayıtlarına erişim, söz konusu kayıtların "aşırıya kaçtığı" değerlendirmesini yapan bilirkişi raporuna dayanarak yasaklanmıştır. AİHM, iç hukuk mahkemelerinin, grubun Katedralde yaklaşık 1 dakika süren eyleminin ayrıntılarını incelemeksizin ve Katedral içinde ibadete engel olunmadığını ve herhangi bir zarara yol açılmadığını dikkate almaksızın mahkumiyet kararı verdiğini belirlemiş ve ifade özgürlüğünün, ancak, şiddete çağrı veya şiddeti haklı gösterme koşullarında kısıtlanabileceğini vurgulamıştır. AİHM'ye göre, bunlara uyulmadığı için, demokratik toplumlarda gerekli olmayan söz konusu mahkumiyet, başvurucuların ifade özgürlüğünü (AİHS m. 10) ihlal etmiştir. Hukuksal değerlendirmenin, iç hukuk mahkemeleri tarafından yapılması gerekirken, bilirkişilerin yaptıkları değerlendirmeye dayanarak ve internetteki video kayıtlarının hangi bölümlerinin "aşırıya kaçtığını" belirlemeksizin, bunlara erişimin yasaklanması da, yine, demokratik bir toplum için gerekli olmadığından, başvurucuların ifade özgürlüklerinin ikinci ihlalini oluşturmuştur.
AİHM ayrıca, başvurucuların, duruşmalara sıkışık bir ortamda nakledilmelerini insanlık dışı muamele (AİHS m. 3); duruşma salonunda, silahlı güvenlik görevlilerinin kuşatması altında ve cam bölmede tutulmalarını aşağılayıcı muamele (AİHS m. 3); başka tedbir düşünmeksizin, sadece, 'suçun ağırlığı' gerekçesiyle tutuklu yargılanmalarını, özgürlük ve güvenlik hakkının ihlali (AİHS m. 5/3); duruşma salonundaki düzenleme nedeniyle, duruşmaya etkin biçimde katılmalarının ve Avukatlarıyla görüşmelerinin kısıtlanmasını ise, adil yargılanma hakkının ve savunma hakkının ihlali (AİHS m. 6/1 ve 6/3-c) olarak nitelendirmiştir.
